Yosun Problemi Nedir?
Yosun, kuraklık veya su basmasını takip eden evrede ortaya çıkan geçici bir sorun olabileceği gibi, mevcut şartlarla ilgili bir probleme işaret eden daha kalıcı bir sorun da olabilmektedir. Yeni ekilmiş çimlerde yosun oluşumunun sebebi kötü saha hazırlama çalışmaları olabilir. Eski çim sahalarda ise yosun oluşumunun değişik sebepleri olabilmektedir. Bunlar arasında güçlü (canlı) olmayan görüntü, asidik toprak koşulları, besin yetersizliği, yetersiz havalandırma, kötü drenaj, gölge, çimin çok kısa biçilmesi ve aşırı kullanım sayılabilir.
Yosunla mücadelede yosunun öldürülmesi ve çimden uzaklaştırılması başlangıç aşamasıdır. Yosunsuz bir çim için; çimin canlılığı iyileştirilmesi diğer çim sorun kaynaklarına da çözüm olabilmektedir. Bu açıdan sağlıklı bir çime sahip olmak için sonbahar bakımı mutlaka gereklidir.
Tüm düzeltici girişimlere rağmen, ağaç altlarında veya kötü drenajlı yerlerde olduğu gibi, yosun sorun olmaya devam ediyorsa, çimin yerine başka alternatifler düşünmekte yarar vardır.
Görünüm
Çimlerde ortaya çıkan çeşitli yosun türleri vardır. Bunlar genellikle çim saha üzerinde kaba, gevşek, yeşil veya sarımsı-yeşil renkte kümeler şeklindedir, ancak yoğun keçeleşmiş kümeler şeklinde de görülebilmektedir. Yosun; çime dengesiz bir renk ve yüzey verir. Çim üzerinde yürürken gevşek yosunlar sanki süngerimsi bir yüzeyde yürüyormuş gibi bir his verir.
Sebepler
Büyüme koşullarının kötü olması çimlerde yosun büyümesi için uygun şartları hazırlar. Yosun büyümesine yol açabilen sebeplerden bazıları aşağıda sıralanmaktadır:
- Çimin seyrek yapıda olması
- Çocukların oynadığı veya üzerinde yürünen kısımlarda çimin aşınmış olması
- Gölgeli bölgelerdeki çimler – büyük ağaçlar veya geniş alanı kaplayan çalı bitkiler altındaki çimlerde olduğu gibi
- Bastırma/Sıkıştırma – çocuklar ve evcil hayvanlarca sürekli kullanılan ve son baharda havalandırılmayan çimenler
- Islak hava ve su basma şartları
- Kurak – çimlerde yazları ortaya çıkan sıcaklıktan kaynaklanan hafif sararmadan ziyade çimeni öldürecek veya çimene zarar verecek derecedeki şiddetli kurak.
- Çimin çok kısa biçilmesi – çimin çok kısa biçilmesi çimeni zayıflatan en yaygın sebep olup, yosunun rahatça ilerlemesine imkan verir
- Besince zayıf çimler veya verimsiz toprak
- Kötü hazırlanmış veya kötü bakım yapılan çim alanlar
- Asidik toprak şartları
- Yaz veya kış mevsiminde su basması
- Kötü besleme rejimi – genellikle açık yeşil renk çim alanları olarak görülür
- Serbestçe drene olan kumlu topraklar – Bu tür bir toprak yapısında su tutma özelliği zayıf olması sebebiyle çimlerin zayıflamasına sebep olur ve böylece yosunun rahatça yayılmasına ve gelişmesine imkan tanıyabilir.
Kontrol
Yosunla mücadelede iki farklı yöntem bulunmaktadır. Bunlardan biri kültürel yöntem olarak, yosun kazıma yöntemi olup, diğeri ise yosunların kimyasallar yardımıyla öldürülerek çim alandan uzaklaştırılması esasına dayanan yöntemdir.
Kültürel Yöntemler
Kazıma: Gevşek yosunların son baharda sıkı bir tıkmırklama yoluyla yüzeyden uzaklaştırılması işlemidir. Küçük alanlarda bu işlem keskin ağızlı tırmıklar yardımıyla elle de yapılabilir. Ancak büyük çim alanlarında mekanik kazıyıcılar kullanılması gerekir.Özellikle sonbaharda (ekim-kasım) çimlerin özel havalandırma araçları ile havalandırma işleminin yapılması.
Kimyasal Kontrol
Yosun kontrolü için ilkbahar veya sonbahar başlarında özel bir ticari ürün kullanılması gerekir. Kullanıma hazır formülasyonlu ürünler kullanarak çimlerde bulunan küçük yosun kümelerini tedavi edilebilir. İlaçlamayı takip eden iki ya da üç hafta sonra yosun kararmaya başlayınca bir tırmık yardımıyla yosunlar çimden uzaklaştırılır.
Çim canlılığının zayıf olduğu yerlerde NPK kısaltmasıyla gösterilen (içinde azot, fosfor veya potasyum bulunan) gübrelerle yosun öldürücülerin birleştirilmesi yararlıdır. Yosun öldürücüler elle veya mekanik bir yayıcı (serpme makinesi) ile uygulanabilir. Ancak yosun öldürücülerin çok fazla oranda uygulanmaması gerekmektedir. Aşırı dozda yapılacak olan bir kimyasal mücadele ile yosun yanında sağlam çimler de zarar görebilir ve hatta kararıp ölebilir. Yosun öldürücülerin güzel havalarda uygulanması gerekir. Eğer yosun öldürücü uygulanmasından sonraki 48 saat içinde yağmur yağmaz ise çime sulama yapılması gerekir. Daha fazla detay için kullandığınız yosun öldürücü kimyasalın ambalajına bakabilirsiniz.
Yosun oluşumuna imkan veren şartlar düzeltilmediği taktirde yosun öldürücülerle yapılan kontrol sadece geçici çözüm olacaktır.
Yaz Uygulaması
- Yaz başında, çimenin büyümesini sağlamak için çim gübresi uygulayınız.
- Yaz boyunca çimeni uygun bir şekilde ve düzenli olarak biçiniz – çok kısa olmasın.
- Kurak zamanlarda çimin yeniden büyüyebilmesi için düzenli olarak sulayınız.
- Çimlerin bulunduğu yerlerde çok fazla gölge varsa bunu azaltmanın yollarını arayınız.
Sonbahar uygulaması:
- Sonbahar başında: sonbahar gübresini ve yosun öldürücüyü uygulayınız.
- Gübreleme ve ilaçlama neticesinde oluşan kahverengi veya siyah renkli ölü yosunları çimden kazıyınız. Gerekliyse bahçeyi özel çim havalandırma makinesi bir araç yardımıyla havalandırınız. Çimi hacimce üç parça verimli toprak, altı parça sert kum ve bir parça turbadan oluşan bir karışımla hafifçe süpürünüz.
- Eğer çimen seyrek ise karışımı uygulamadan önce yeni çim tohumunu 17-34 gr/m2 oranında hafifçe ekiniz.
- Sonbaharda çimin iyi bir şekilde tırmıklayınız veya mekanik olarak tarama yapınız ve havalandırınız.
- Eğer çim dengeli değilse veya herhangi bir organik ilavesi gerektiriyorsa üst karışım uygulaması yapınız. Bu uygulama özellikle de kumlu topraklarda faydalıdır.
- Toprağın asitliğini belirlemek için yaz veya sonbaharda bir toprak testi yaptırınız. Eğer düzenleme gerekliyse, son baharda kireç uygulaması yapılabilir.
İlkbahar Uygulaması:
- Mart ayı ortası ile sonu arasında: İyi bir havada ilkbahar gübresi ve yosun öldürücü uygulayınız.
- Nisan başı: ölü yosunları hafifçe tırmıklayınız.
- Seyrek olan çimenlere hafifçe tohum ilave ediniz ve gerekliyse karışım ekiniz.
- İlkbaharda – tüm etkilenen alanlara demir sülfat bazlı yosun öldürücüleri uygulayınız. Ya da çim kumu kullanabilirsiniz.
- İki hafta sonra ölü yosunları tırmıklayınız.
- Çıplak alanlara yeniden tohum ekiniz.
Yosun önleme
Yosunun tekrar geri gelmesini önlemek, canlı çimen büyümesini sağlamak için gerekli besleme ve düzenli çim bakımını yapmak için, şunlara dikkat edilmesi gerekmektedir:
- Gölgeli bir alana çim ekerken veya çimi hazırlarken, çim tohum karışımı veya gölgeli alanlar için uygun çim kullanınız. Gölgenin azaltılması da yardımcı olacaktır.
- Basılmış/Sıkıştırılmış alanlarda ise havalandırma aparatı veya kesici kullanarak toprağın havalanmasını sağlayınız.
- Ağır topraklarda ise her 3 veya 4 yılda bir kez son baharda küçük toprak parçalarının uygun araçlar kullanılarak çıkarılarak daha sonra üçlü karışımdan ilave ediniz.
- Çimi çok kısa biçmemeye özen gösteriniz.
- Çok asitli topraklarda ise metrekareye 50 gr’ dan fazla olmayacak bir kireç uygulaması asitliği hafifçe düşüreceğinden yosun oluşumunu önleyecektir.
